Thema 3: ruimtelijk erfgoed | Jaarrekening 2024

We werken aan het behoud van gebouwd erfgoed door eigenaren van erfgoed te ondersteunen en op hun verzoek panden aan te wijzen als gemeentelijk monument of karakteristiek pand. Wij ondersteunen de jaarlijkse Open Monumentendag in samenwerking met Marketing Eemsdelta en betrekken hierbij de historische verenigingen. In het kader van het Erfgoedprogramma en de Opgave Erfgoed, Ruimtelijke kwaliteit en Landschap (ERL) geven wij uitwerking aan twee gebiedsopgaven 'erfgoedpanden in een gebiedsaanpak'. Daarnaast werken wij met de provincie Groningen en andere gemeenten aan een gezamenlijke aanpak voor agrarisch erfgoed/ boerderijenvisie. Bij de versterking van erfgoedpanden zorgen wij voor een zorgvuldig werkproces, zodat erfgoedwaarden geborgd blijven.

Bij ruimtelijke ontwikkelingen en ontwikkelingen op het gebied van toerisme en recreatie zetten wij de kracht van erfgoed in.

Wat willen we bereiken?	Wat gaan we daarvoor doen?
Behoud erfgoed en ondersteuning eigenaren Samenwerken met partners aan Erfgoedprogramma en Opgave Erfgoed, Ruimtelijke kwaliteit en Landschap (ERL) Erfgoedlocaties	• Aanwijzen van gemeentelijke monumenten en karakteristieke panden op verzoek van eigenaren; • Ondersteunen Open Monumentendag in samenwerking met historische verenigingen en Marketing Eemsdelta; • Uitwerking geven aan 2 gebiedsopgaven 'erfgoedpanden in een gebiedsaanpak'; • Aanpak agrarisch erfgoed/ boerderijenvisie; • Inzetten op een zorgvuldig proces met betrekking tot erfgoedpanden in de versterking. • De kracht van erfgoed inzetten bij ruimtelijke ontwikkelingen en ontwikkeling toerisme en recreatie.

Wat willen we bereiken?

Wat gaan we daarvoor doen?

Behoud erfgoed en ondersteuning eigenaren

Samenwerken met partners aan Erfgoedprogramma en Opgave Erfgoed, Ruimtelijke kwaliteit en Landschap (ERL)

Erfgoedlocaties

• Aanwijzen van gemeentelijke monumenten en karakteristieke panden op verzoek van eigenaren;

• Ondersteunen Open Monumentendag in samenwerking met historische verenigingen en Marketing Eemsdelta;

• Uitwerking geven aan 2 gebiedsopgaven 'erfgoedpanden in een gebiedsaanpak';

• Aanpak agrarisch erfgoed/ boerderijenvisie;

• Inzetten op een zorgvuldig proces met betrekking tot erfgoedpanden in de versterking.

• De kracht van erfgoed inzetten bij ruimtelijke ontwikkelingen en ontwikkeling toerisme en recreatie.

Wat hebben we bereikt?
Op verzoek van eigenaren zijn zowel gemeentelijke als karakteristieke panden aangewezen. In samenwerking met de historische verenigingen en Marketing Eemsdelta is inhoudelijk invulling gegeven aan Open Monumentendag 2024. In samenwerking met de partners van het Erfgoedprogramma en Opgave Erfgoed Ruimtelijke kwaliteit en Landschap (ERL) is gewerkt aan diverse processen en projecten ten behoeve van behoud en doorontwikkeling van het Gronings erfgoed in de versterking, waaronder een aanpak voor agrarisch erfgoed en twee gebiedsprojecten 'Erfgoedpanden in een gebiedsaanpak', waaronder 't Monumentencluster in 't Zandt en Landgoed Ekenstein in Appingedam. Het Afwegingskader Karakteristiek is opgesteld waarmee een werkproces tot stand is gekomen die zorgt voor de borging van de karakteristieke waarden van karakteristieke panden en gebieden. Hiervoor is een harmonisatieslag van de karakteristieke panden en gebieden van belang waar wij momenteel uitwerking aangeven.

Wat hebben we bereikt?

Op verzoek van eigenaren zijn zowel gemeentelijke als karakteristieke panden aangewezen.

In samenwerking met de historische verenigingen en Marketing Eemsdelta is inhoudelijk invulling gegeven aan Open Monumentendag 2024.

In samenwerking met de partners van het Erfgoedprogramma en Opgave Erfgoed Ruimtelijke kwaliteit en Landschap (ERL) is gewerkt aan diverse processen en projecten ten behoeve van behoud en doorontwikkeling van het Gronings erfgoed in de versterking, waaronder een aanpak voor agrarisch erfgoed en twee gebiedsprojecten 'Erfgoedpanden in een gebiedsaanpak', waaronder 't Monumentencluster in 't Zandt en Landgoed Ekenstein in Appingedam.

Het Afwegingskader Karakteristiek is opgesteld waarmee een werkproces tot stand is gekomen die zorgt voor de borging van de karakteristieke waarden van karakteristieke panden en gebieden. Hiervoor is een harmonisatieslag van de karakteristieke panden en gebieden van belang waar wij momenteel uitwerking aangeven.

Archeologisch erfgoed

Archeologie heeft grote ruimtelijke betekenis. Kennis over het verleden en de mensen die er leefden schept identiteit voor de huidige en toekomstige generaties van de gemeente. De gemeente Eemsdelta beschikt over prachtig cultuurhistorisch en archeologisch erfgoed. Eemsdelta is de gemeente met de meeste rijks beschermde archeologische monumenten. Sporen van een rijk verleden zijn goed zichtbaar. Bijvoorbeeld door de vele wierden en het historisch centrum van Appingedam. Daarnaast zijn ze, minder zichtbaar, veelvuldig in de bodem aanwezig.

Met de komst van de Omgevingswet zijn er enkele zaken veranderd ten aanzien van archeologie. Zo is de gemeente nu bijvoorbeeld het bevoegde gezag ten aanzien van archeologische rijksmonumenten, een taak die nu nog bij de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE) belegd is. De RCE houdt echter wel bindend adviesrecht.

De Omgevingswet richt zich op de fysieke leefomgeving als geheel. Dit is dus inclusief de bodem en de daarin aanwezige archeologie. Het is voor de gemeente belangrijk om in het proces van de Omgevingswet aandacht te bieden aan de aanwezige archeologische kwaliteiten. Verder moet de gemeente bij het vaststellen van het omgevingsplan rekening houden met het belang van het behoud van cultureel/archeologisch erfgoed. De gemeente kan in het belang van archeologische monumentenzorg regels stellen in het omgevingsplan over archeologisch onderzoek.

Het bestaande archeologiebeleid is verouderd en moet daarom worden geactualiseerd, inclusief de beleidsadvieskaarten.

Wat willen we bereiken?	Wat gaan we daarvoor doen?
Archeologie een plek geven in omgevingsvisie en -plan.	In samenwerking met de huisadviseurs Libau en mogelijk ook met inbreng van anderen, zoals provincie en (buur)gemeenten, wordt het thema archeologie op een passende manier in de omgevingsvisie en het omgevingsplan verankerd.
Het harmoniseren van het archeologisch beleid en het actualiseren van de beleidsadvieskaarten.	Ook hierin is een rol voor onze huisadviseur Libau weggelegd. Hoogst waarschijnlijk zullen zij de uitvoerende partij zijn, of anders als inhoudelijk controleur fungeren. Voor de harmonisatie is een kadernotavoorstel ingediend.

Wat willen we bereiken?

Wat gaan we daarvoor doen?

Archeologie een plek geven in omgevingsvisie en -plan.

In samenwerking met de huisadviseurs Libau en mogelijk ook met inbreng van anderen, zoals provincie en (buur)gemeenten, wordt het thema archeologie op een passende manier in de omgevingsvisie en het omgevingsplan verankerd.

Het harmoniseren van het archeologisch beleid en het actualiseren van de beleidsadvieskaarten.

Ook hierin is een rol voor onze huisadviseur Libau weggelegd. Hoogst waarschijnlijk zullen zij de uitvoerende partij zijn, of anders als inhoudelijk controleur fungeren. Voor de harmonisatie is een kadernotavoorstel ingediend.

Wat hebben we bereikt?
Ten aanzien van het opnemen van archeologie in de omgevingsvisie en omgevingsplan is voorbereiding gedaan om input te leveren zodra omgevingsvisie en omgevingsplan opgestart worden. Wat betreft de harmonisatie en actualisatie van het archeologiebeleid is eind 2024 opdracht verleend aan Libau en is het budget hiervoor overgeheveld naar 2025. Dit project zal vermoedelijk in de tweede helft van 2025 worden afgerond.

Wat hebben we bereikt?

Ten aanzien van het opnemen van archeologie in de omgevingsvisie en omgevingsplan is voorbereiding gedaan om input te leveren zodra omgevingsvisie en omgevingsplan opgestart worden.

Wat betreft de harmonisatie en actualisatie van het archeologiebeleid is eind 2024 opdracht verleend aan Libau en is het budget hiervoor overgeheveld naar 2025. Dit project zal vermoedelijk in de tweede helft van 2025 worden afgerond.