Kunst en cultuur hebben een belangrijke maatschappelijke en economische functie. Een aantrekkelijke gemeente met voldoende en sterke culturele voorzieningen plus een goed vormgegeven openbare ruimte werkt aantrekkend op het woon- en vestigingsklimaat van bewoners en bedrijven. Daarnaast draagt cultuur bij aan de ontwikkeling en activering van mensen, hun gevoel van welzijn en zingeving en aan de sociale cohesie onderling.
De gemeente Eemsdelta zet in op de verdere uitwerking van de 4 basisambities die in 2022 zijn geformuleerd. In samenspraak met het culturele veld is doorgewerkt naar een samenhangende visie die begin 2025 zijn beslag krijgt in een nieuwe cultuurnota. In aanloop daarnaartoe wordt met name ingezet op de 4 basisambities van de beleidsnotitie cultuur Eemsdelta Eigen, het verder samenvoegen en harmoniseren van het beleid van de 3 voorheen gemeenten en het aanwenden van de aantrekkende en verbindende rol van kunst en cultuur voor opgaven als de Campus Eemsdelta Groningen, Huis voor Cultuur en Bestuur, toeristische ontwikkeling, en de educatieve en sociale opgaven.
Met de 4 ambities zoals benoemd in de notitie Eemsdelta Eigen zijn we doorgegaan en tot verdere uitvoering gebracht. Het algemene uitgangspunt is dat cultuur niet op zichzelf staat, maar als integraal instrument wordt ingezet bij de maatschappelijke en economische ontwikkelingen van de gemeente.
De basis op orde
We hebben zorg voor onze culturele infrastructuur, zetten in op een transparant opdrachtgevers- en opdrachtnemersbeleid, en gaan door met het harmoniseren van subsidieregelingen, kunstbeheer (nieuw beleid) en accommodatiebeheer.
|
Wat willen we bereiken? |
Wat gaan we daarvoor doen? |
|---|---|
|
Subsidies zo inregelen dat ze doelmatig en eerlijk worden verdeeld. |
• Monitoring van de harmonisatie subsidies uit 2023 & reparatie indien nodig; • Opstellen nieuwe regelingen; • Uitvoeren coronaregelingen 2023 en 2024. |
|
Cultuurnota in de participatiefase. |
Het veld wordt ingeschakeld middels bilaterale overleggen, themabijeenkomsten en input vanuit het Cultuurplatform. |
|
Accommodatievraagstukken. |
Eventuele huisvestingsvraagstukken worden integraal geïnventariseerd en toegewerkt naar een eenduidige beleidslijn en regie. |
|
Regeling versterking musea. |
Activering van nieuwe subsidieregeling i.s.m. de Coöperatie Sterke Musea en steunfunctie Erfgoedpartners. |
|
Wat hebben we bereikt? |
|---|
|
• Subsidies zo inregelen dat ze doelmatig en eerlijk worden verdeeld. De subsidieregeling Kunst, cultuur en evenementen gemeente Eemsdelta 2023 is in 2024 voor een tweede keer geëvalueerd. Op basis daarvan is een aantal aanpassingen doorgevoerd die zorgen voor een betere uitvoering van de regeling. De regeling Versterking cultuursector gemeente 2022-2023 is in 2024 met een jaar verlengd om de Rijksmiddelen uit het coronasteunpakket cultuur nog eens in te zetten. Naast culturele instellingen konden ook individuele makers/kunstenaars dit jaar een beroep doen op deze regeling. Er zijn in totaal 25 aanvragen ontvangen, waarvan er 21 zijn goedgekeurd, inclusief 10 van individuele makers. De overige aanvragen voldeden inhoudelijk niet aan de doelstellingen van de regeling. • Cultuurnota in de participatiefase. Voor de nieuwe cultuurnota 2025-2028 is in 2024 een actief participatieproces doorlopen. Er zijn 11 bilaterale gesprekken gevoerd met culturele instellingen, en twee themabijeenkomsten georganiseerd met vertegenwoordigers uit alle disciplines binnen ons culturele veld. Daarnaast is het Cultuurplatform Eemsdelta twee keer geraadpleegd. Binnen de organisatie hebben we gesproken met de domeinen Economie, Vrijetijdseconomie, Erfgoed, Onderwijs, Jeugd en Gebiedsregie. • Accommodatievraagstukken. Aan het IVAK is gevraagd een onderzoek te doen naar actuele huisvestingsvraagstukken. Dit wordt in 2025 opgeleverd en vervolgens voorzien van een mogelijke beleidslijn. • Regeling versterking musea Met deze subsidieregeling willen we kleine musea en expositieruimten in onze gemeente helpen professionaliseren. Een voorwaarde is dat het museum samenwerkt met Erfgoedpartners of Coöperatie Sterke Musea aan een plan om de aantrekkelijkheid, marketing- en bezoekerswaarde te vergroten of de financiële positie te verbeteren. In 2024 is een traject met een organisatie afgerond en 2 gestart die in 2025 worden afgerond. |
Eigenheid & identiteit
Cultuur en in het bijzonder erfgoed en beeldende kunst bieden kansen om de identiteit van Eemsdelta te versterken. Daarbij hoort ook het activeren van het bestaande kunstbezit. Maar ook de inzet van kunst en cultuur bij gebiedsontwikkeling of belangrijke maatschappelijke voorzieningen als de Campus Eemsdelta Groningen en de Koppelplaats, biedt kansen om het merk Eemsdelta visueel sterker en vooral proactief uit te dragen.
|
Wat willen we bereiken? |
Wat gaan we daarvoor doen? |
|---|---|
|
Beeldkwaliteit versterken. |
Onderzoek naar mogelijkheid percentageregeling bij maatschappelijk vastgoed in de loop van 2024. |
|
Identiteit versterken. |
• Activering van het NPG-project De Ploeg & Amsterdamse school: plan van aanpak met 3 doelstellingen: a. Behoud kwetsbare kunstwerken; b. Vermarkten & digitalisering van het kunst- en erfgoed; c. Educatief programma. • In 2024 worden diverse deelprojecten binnen de doelstellingen uitgevoerd, o.a. in aansluiting op festivals als DelfSail. |
|
Wat hebben we bereikt? |
|---|
|
• Beeldkwaliteit versterken. Het voorgenomen onderzoek naar de mogelijkheid van een percentageregeling bij maatschappelijk vastgoed wordt integraal bekeken bij de cultuurvisie 2025-2028. • Identiteit versterken. Bij de activitatie van het NPG-project De Ploeg & Amsterdamse school hebben we ons in 2024 vooral gericht op het behoud van kwetsbare kunstwerken. In het bijzonder een glas-in-loodraam van kunstenaar Johan Dijkstra; deze willen we restaureren en een nieuwe plek geven. Voor de plek zijn in 2024 de mogelijkheden verder verkend en is een definitieve locatie bepaald. In 2025 wordt de restauratie gestart. |
Aanpak (achterstallig) onderhoud kunst in de openbare ruimte
Om te voorkomen dat onze kunst in de openbare ruimte verloren gaat, is het noodzakelijk om in de komende 2 jaar onderhoud te plegen aan het totale collectie aan kunstwerken en gedenktekens. Er is achterstand in de uitvoering van de werkzaamheden. We kiezen voor beheer en onderhoud in de volle breedte, met andere woorden voor (kunst)object én haar omgeving. Er is incidenteel een budget van in totaal € 200.000 voor de komende 2 jaar (2024-2025) beschikbaar gesteld. Hiervoor zal onderhoud van álle kunst/objecten in de openbare ruimte in Eemsdelta tot een 0-niveau plaatsvinden en een meerjarenonderhoudsplan en een beleids- en collectieonderhoudsplan voor kunst in de openbare ruimte worden opgesteld.
|
Wat willen we bereiken? |
Wat gaan we daarvoor doen? |
|---|---|
|
Onderhoud kunst in de openbare ruimte. |
• Documenteren van alle gegevens per kunstobject in Obsurv. • Start onderhoud kunstobjecten in de openbare ruimte in Eemsdelta tot een 0-niveau. • Het opstellen van een meerjarig onderhoudsplan en een beleids- en collectieonderhoudsplan. Hierin maken we afspraken over het beheer en onderhoud in de volle breedte incl. duidelijkheid over eigenaarschap. Tussen K&C en BORG ontstaat een heldere rolverdeling tussen respectievelijk beleid en autonome uitvoering. |
|
Wat hebben we bereikt? |
|---|
|
• Onderhoud kunst in de openbare ruimte. In 2024 zijn de gegevens van al onze kunstwerken in de openbare ruimte opgenomen in het beheerprogramma Obsurv, waardoor we nu een volledig beeld hebben van onze collectie. Voor 2024-2025 is eenmalig budget gerealiseerd voor het onderhoud, herstel van al onze kunstwerken en gedenktekens. Dit wordt projectmatig aangepakt met het doel om het onderhoudsniveau op een basisniveau te brengen dat. Deze basis is het vertrekpunt voor het bepalen van toekomstige onderhoudswerkzaamheden om een bepaald kwaliteitsniveau te behouden. |
Persoonlijke ontwikkeling
Cultuur speelt een belangrijke rol bij de Verlengde en Verrijkte Schooldag en bij het vergroten van weerbaarheid in een door de aardbevingen, veranderende omgeving. Via de jeugd en cultuur zijn er koppelkansen met leefbaarheid en gebiedsontwikkeling.
|
Wat willen we bereiken? |
Wat gaan we daarvoor doen? |
|---|---|
|
Cultuur als instrument voor persoonlijke ontwikkeling. |
• Aanscherpen opdracht IVAK en meer sturen op zichtbaar resultaat; • Aansluiten bij Tijd voor Toekomst (NPG); • Doorontwikkeling naschoolse activiteiten i.s.m. sport. |
|
Effectmeting Persoonlijk Cultuur Budget. |
Het IVAK levert een rapportage van het kwantitatieve gebruik van de kortingsregeling en de kwalitatieve effecten daarvan voor de jonge mensen in Eemsdelta. |
|
Wat hebben we bereikt? |
|---|
|
• Cultuur als instrument voor persoonlijke ontwikkeling. Met IVAK zijn intensieve gesprekken gevoerd over het jaarwerkplan, doelen en ambities. Met betrekking tot binnen- en buitenschoolse cultuureducatie heeft IVAK een start gemaakt met het beter inzichtelijk maken hoe de middelen bij de scholen worden ingezet. Naschools heeft het IVAK haar rol als makelaar gecontinueerd. • Effectmeting Persoonlijk Cultuur Budget. In 2024 is geconstateerd dat de jeugd tot 18 jaar steeds minder gebruik maakt van deze kortingsregeling (Persoonlijk Cultuur Budget) en van het vrijetijdsaanbod cultuur in het algemeen. Het IVAK is gevraagd vanaf 2025 andere stimuleringsmogelijkheden voor cultuur in de vrije tijd te ontwikkelen. |
Meedoen & de omgeving
We zetten cultuur steeds meer in als instrument voor leefbaarheid en inclusie. We willen zorgen dat uitgesloten of kwetsbare doelgroepen kunnen meedoen door cultuurparticipatie. Specifiek voor het herstellen van netwerken en sociale veerkracht wordt in 2024 het NPG- programma 'Mijn Thuis Mijn Verhaal' ingezet.
|
Wat willen we bereiken? |
Wat gaan we daarvoor doen? |
|---|---|
|
NPG-project Mijn Thuis Mijn Verhaal 2.0 is in uitvoering en de eerste resultaten zijn gedeeld. |
• Het activeren van het plan van aanpak; • Het fasegewijs opstarten van deelprojecten op 5 versterkingsgebieden in Eemsdelta. Het gaat hier om verschillende makers, disciplines en methoden, inclusief onderzoek en aanvullende fondsenwerving. |
|
Bereik cultuur op maatschappelijke thema's. |
• Verwerken in opdracht IVAK & Cadanz en meer sturing houden op concrete resultaten. • Inzet middelen BRC en Brede Spuk op thema's als eenzaamheid, ouderen, mentale gezondheid enzovoort. |
|
Bewonersinitiatieven cultuur. |
Waar mogelijk ondersteunen en faciliteren van bewonersactiviteiten cultuur in afstemming met gebiedsregie. |
|
Wat hebben we bereikt? |
|---|
|
• NPG-project Mijn Thuis Mijn Verhaal is in uitvoering en de eerste resultaten zijn gedeeld. Het sociaal-cultuurproject Mijn Thuis Mijn Verhaal richt zich op wat inwoners nodig hebben om zich thuis te voelen na de ontwrichting van de versterking. Er is gestart op versterkingslocaties Loppersum, Zeerijp, Delfzijl-Noord en Opwierde, met 8 projecten waarbij creatieve makers aan een dorp/wijk en opgave is gekoppeld om zo de betrokkenheid en sociale cohesie te versterken. Hier hebben 232 deelnemers actief aan meegedaan, met 2370 mensen in het publiek. Parallel hieraan is De Wijk De Wereld gestart in Tuikwerd, Delfzijl. Samen met professionele theatermakers bracht het team van De Wijk De Wereld de buurt bij elkaar door stil te staan bij wat en wie er leeft in de wijk. Alle ervaringen en persoonlijke verhalen zijn door 35 wijkbewoners gedeeld in een voorstelling vol theater, muziek en dans in de Molenberg. DWDW werkt nauw samen met het wijkteam Tuikwerd en de projectleider van Mijn Thuis Mijn Verhaal om zo de gemeenschapszin en betrokkenheid voor de lange termijn verder te stimuleren. • Bereik cultuur op maatschappelijke thema's. In 2024 is een cultuurcoach bij Cadanz aangesteld die zich richt op de doelen van positieve gezondheid. Middels kleinere interventies koppelt hij cultuur aan de opgaven uit voornamelijk Versterking Sociale Basis en het Vergroten van Mentale Weerbaarheid. In 2024 heeft hij daarnaast een netwerk opgebouwd met de opbouw- en jeugdwerkers van Cadanz. • Bewonersinitiatieven cultuur. Samen met gebiedsregie hebben we waar mogelijk bewonersactiviteiten gericht op kunst en cultuur ondersteund, met advies en subsidie. |